คำสั่งควบคุมอีกประเภทที่ใช้งานบ่อยๆคือคำสั่งลูป หรือการให้โปรแกรมทำงานซ้ำวนๆกันจนกว่าจะถึงเงื่อนไขที่เราได้เขียนเอาไว้

ลูปแบบ while

            ลูป while จะทำงานโดยการตรวจสอบเงื่อนไข หากเงื่อนไขจะทำคำสั่งภายในลูป 1 รอบแล้วกลับมาตรวจสอบการทำงานของเงื่อนไขอีกครั้งหากเงื่อนไขยังเป็นจริงอยู่จะเข้าไปทำตามคำสั่งภายในเงื่อนไขอีกครั้งและทำซ้ำจนกว่าจะพบว่าเงื่อนไขเป็นเท็จก็จะออกไปทำงานนอกลูป

while(เงื่อนไข)

{

            คำสั่ง 1;

}

คำสั่ง 2;

รูป 4-1

ตัวอย่าง

รูป 4-2

โปรแกรมนี้เป็นโปรแกรมให้พิมพ์ตัวเลขระหว่าง 1 ถึง 100 ที่หาร3และ5ลงที่

บรรทัดที่ 6 :       ประกาศตัวแปร x  เป็นชนิด int

บรรทัดที่ 8 : กำหนดค่าเริ่มต้นให้กับตัวแปร x โดยให้มีค่าเป็น 1 หมายความว่าเมื่อลูปทำการตรวจสอบเงื่อนไข

      จะเริ่มตรวจสอบจาก 1 เป็นตัวแรก

บรรทัดที่ 10 : คำสั่งลูป while พร้อมกำหนดเงื่อนไข ในที่นี้เงื่อนไขคือ ให้ทำซ้ำเรื่อยๆจนกระทั้ง x มีค่าเท่ากับ

       100 จึงให้ออกจากลูปไปทำคำสั่งนอกลูปได้

บรรทัดที่ 12-16 : ภายในลูป while มีการตรวจสอบเงื่อนไขด้วย if ว่าหากหารด้วย 3 และ 5 แล้วเหลือเศษศูนย์

หรือ หารลงตัว ให้แสดงผลออกทางหน้าจอ

บรรทัดที่ 18 : เพิ่มค่า x ในการตรวจสอบ โดยเพิ่มทีละ 1 จนกว่าค่า i จะถึง 100  กล่าวคือรอบแรกลูปจะใช้ x ที่

        มีค่าเท่ากับ 1 เพราะ ค่าเริ่มต้นเท่ากับ 1 เมื่อเข้าสู่ลูปจนถึงช่วงเพิ่มค่า x จะเพิ่มเป็น 2 และเป็น 3

        4 5 …100

            จะเห็นได้ว่าความสำคัญที่ทำให้ลูป while ทำงานได้ จะต้องไม่ลืม 3 ขั้นตอนสำคัญ ได้แก่ กำหนดค่าเริ่มต้น กำหนดเงื่อนไข เพิ่มค่า/ลดค่า

ลูปแบบ do-while

            ลูป do-while แตกต่างจากลูป while ตรงที่จะมีการทำงานก่อนเข้าลูป 1 ครั้ง

do()

{

            คำสั่ง 1;

} while(เงื่อนไข);

คำสั่ง 2;

รูป4-3

ตัวอย่าง

รูป4-4

            โปรแกรมนี้ต้องการแสดงตัวเลข 1-10

บรรทัดที่ 6 : ประกาศตัวแปร count เป็นตัวแปรชนิด int ให้ค่าเริ่มเป็น 1

บรรทัดที่ 8 : คำสั่ง do มีคำสั่งภายในคือ คำสั่งแสดงผล หลังจากแสดงผลเสร็จให้ทำการเพิ่มค่าตัวแปร count

     อีก 1

บรรทัดที่ 11 : ทำการวนลูปหาก count มีค่าเท่ากับ 11 หรือมากกว่า ให้ออกจากลูป

ผลลัพธ์ที่ได้

รูป4-5

ลูป for

            เป็นคำสั่งสำหรับการวนลูปเช่นเดียวกัน แต่สำหรับลูป for นั้น จะเป็นการเอาค่าเริ่มต้น เงื่อนไขและการเพิ่มค่า/ลดค่ามาไว้ในบรรทัดเดียวกัน

for(ค่าเริ่มต้น;เงื่อนไข;เพิ่มค่า/ลดค่า)

{

            คำสั่ง 1;

}

คำสั่ง 2;

ลูป for จะคล้ายกับ if คือถ้ามีคำสั่งเดียวไม่ต้องมี

{ } ได้

รูป 4-6

ตัวอย่าง

รูป 4-7

โปรแกรมต้องการให้แสดงตัวอักษร x สิบตัว

บรรทัดที่ 6 : ใช้ลูป for(ค่าเริ่มต้น;เงื่อนไข;เพิ่มค่า/ลดค่า) โดยให้ค่าเริ่มต้นเป็น 1 และกำหนดเงื่อนไขให้พิมพ์ค่าออกตราบเท่าที่ i น้อยกว่าหรือเท่ากับ 10

บรรทัดที่ 8 : คำสั่งแสดงค่า

ได้ผลลัพธ์เป็นตัวอักษร x สิบตัว

รูป 4-8

ลูป Nested for

เป็นการใช้ลูป for ซ้อน ลูป for

for(ค่าเริ่มต้น;เงื่อนไข;เพิ่ม/ลดค่า)

{

for(ค่าเริ่มต้น;เงื่อนไข;เพิ่ม/ลดค่า)

{

for(ค่าเริ่มต้น;เงื่อนไข;เพิ่ม/ลดค่า)

{

                                    คำสั่ง 1;

}

}

}

รูป4-9

คำสั่ง 2;

ตัวอย่างการใช้ Nested for loop

รูป 4-10

ต้องการให้โปรแกรมแสดงรูปปีรามิดที่มีเงาอยู่ทางซ้ายออกทางหน้าต่าง console.

บรรทัดที่ 7 : เป็นการใช้คำสั่ง for ตัวแรกเพื่อวนลูปสร้างแถวแนวนอน โดยให้สร้างทั้งหมด 11 แถว

บรรทัดที่ 9 : ให้โปรแกรมแสดง เครื่องหมาย – แทนเงาของปีรามิดโดยกำหนดค่าเริ่มต้นที่แถวที่ 1 ให้มีเงื่อนไข

      ว่าต้องแสดงเครื่องหมาย – เป็นจำนวนทั้งหมด 10-i  ครั้งแรก i =1 จะแสดงเครื่องหมาย – 9 ครั้ง

บรรทัดที่ 14 : ให้โปรแกรมแสดง เครื่องหมาย x แทนตัวของปีรามิดโดยให้แสดง x ออกมาครั้งละ (i*2)+1 ครั้ง

      แรก i เป็น 1 จะแสดง x ออกมาหนึ่งครั้ง อย่าลืมเครื่องหมาย “” ใน ( )

ผลลัพธ์ของโปรแกรมเป็นดังนี้

รูป 4-11

ลูป while(true) และ for(;;)

            คือนอกจากคำสั่ง while และ for ที่ต้องกำหนดเงื่อนไขให้ลูปทำงานแล้วบางครั้งเราก็ต้องการการทำงานจำพวกที่ให้ผู้ใช้ป้อนข้อมูลได้เรื่อยๆ ไม่จำกัดจนกว่าผู้ป้อนข้อมูลจะพอ สามารถใช้ลูปอีกแบบได้คือ ลูป while(true) หรือ for(;;) สองอย่างนี้มีค่าเท่ากัน คือกำหนดให้ลูปเป็นจริงเสมอก็จะทำการวนลูปไปเรื่อยๆจนกว่าจะพอใจ หรือใช้คำสั่ง break; ในการการออกจากลูป

คำสั่ง break; และ continue;

คำสั่ง break; เป็นคำสั่งให้โปรแกรมออกจากลูป

              ทันทีที่เจอคำสั่งนี้ มักใช้กับ while(true)

while ( true )

{

   คำสั่ง;

   break ;

   คำสั่ง;

}

คำสั่ง continue; เป็นคำสั่งให้โปรแกรมวนกลับขึ้น

ไปตรวจสอบเงื่อนไขลูปใหม่โดยข้ามการ

ทำงานรอบนั้นไปเลย

while ( true )

{

   คำสั่ง;

   continue ;

   คำสั่ง;

}